Klimaty Łagowskie

18 sierpnia 2015


Czas Zakonu Rycerzy św. Jana / Joannitów

Daty i wydarzenia


Rok 1350

Aby spłacić swe długi margrabia Ludwig sprzedaje warownię i miasto Łagów wraz z wszystkimi do tego należącymi wsiami, folwarkami i gruntami Zakonowi Rycerzy św. Jana/ Joannitów. Zakon ten urządza w Łagowie komturię i pozyskuje szybko dalsze nieruchomości, m.in. należące do rozwiązanego w roku 1311 Zakonu Templariuszy miasto Sulęcin z 5-ma należącymi doń wsiami oraz istniejącą od połowy XII w. komendanturą Templariuszy w GroBdorf (magna villa) oraz 4-ma tzw. „wsiami granicznymi” Burschen/ Boryszyn, Seeren/ Żarzyn, Langenpfuhl/Wielowieś i Tempel/ Templewo. W owym okresie rozkwitu w posiadaniu komendantury Łagów znajdują się okresowo nawet 32 wioski, majątki ziemskie, folwarki, owczarnie i młyny.

Ok. r. 1500

W początkowym okresie panowania Zakonu Joannitów powstają, zapewne w XIV. lub XV. w. Brama Polska oraz Marchijska. jak również, częściowo jeszcze dzisiaj istniejące, mury miejskie, spinające te bramy i obydwa jeziora, dzięki czemu Komturia Łagów uchodziła w owym czasie za warownię nie do zdobycia, a przez to była wielokrotnie siedzibą Mistrza Zakonu Joannitów na całym terenie (Balley) Brandenburgii.

Rok 1550

Margrabia Johann („Hans z Kostrzyna) wprowadza w czasie, kiedy komturem na Łagowie w latach od 1539 do 1569 był Andreas Schlieben, jak zresztą w obydwu częściach Elektoralnego Księstwa Brandenburgii, reformacie.

Rok 1569

Wielki pożar niszczy wszystkie domostwa osiedla obywatelskiego na Sokolim Wzgórzu. Można przyjąć, że dopiero po tym pożarze zbudowane dzisiejsze jądro miasta pomiędzy obydwoma bramami w obrębie murów obronnych na podzamczu, gdzie dotąd były jedynie budynki gospodarcze, stajnie i niewiele domostw dla służby obsługującej zamek.

Rok 1640

W czasie Wojny Trzydziestoletniej Łagów zostaje bez bitwy na krótki czas zajęty przez oddziały szwedzkie. Próba odbicia Łagowa, podjęta przez wojska elektora, nie powiodła się właśnie z powodu dobrych fortyfikacji zamku i miasta.

Rok 1726

Christian Ludwig, margrabia Brandenburgii, najmłodszy syn Wielkiego Księcia-Elektora, będący komturem w Łagowie w latach od 1705 do 1735, doprowadza do budowy nowego kościoła jako prostokątnej, otynkowanej budowli ceglanej z wieżą drewnianą, budowanym w miejscu dotychczasowego, prostego, budowanego w technice muru pruskiego, tuż u podnóża zamku.

Rok 1727

Koniec procesu przekazywania różnorakich uprawnień miejskich na rzecz Łagowa, udzielanych przez komtura Christiana Ludwig’a. W Ogrodzie Zwierząt, rewirze myśliwskim komturów, zbudowana zostaje tz\ ’ „Szopa margrabiego”.

Rok 1768

Utworzenie szczególnej Komturii Burschen Zakonu Joannitów, do której odstąpiono od Komturii Łagów 4 wsie graniczne: Burschen, Seeren, Tempel i Langenpfuhl.

Ok. r. 1800

Utworzenie pierwszej „Szkoły kantorowej”, tzn. nauczyciel był równocześnie muzykiem grającym w kościele i podlegał kościołowi. W Łagowie był on w owym czasie podporządkowany osobie panującej na zamku. Pomieszczeniem do nauki był przypuszczalnie dawny dom parafialny stojący pomiędzy Bramą Polską a wejściem do zamku.

Rok 1806

Wprowadzenie pruskiej reformy emin mimo oporu obywateli miasteczka Łagów, którzy woleli żyć nadal pod panowaniem Zakonu Joannitów.

Rok 1810

Dekretem z dnia 30.10.1810 r. król pruski Fryderyk Wilhelm III likwiduje Zakon Joannitów w swoim państwie i przejmuje na rzecz skarbu państwa wszystkie dobra Zakonu. Zamek, majątek Łagów wraz z wszystkimi przynależnymi dobrami staja się domeną państwa.


Zamek, majątek i miasto Lagow od roku 1810

Daty i wydarzenia


Rok 1810

Zamek i majątek są teraz pruską domeną państwową i zarządzane są przez urzędnika, który mieszka w zamku (obok innych urzędników państwowych). Miasto staje się samorządne, otrzymuje magistrat, który postanawia, że herbem miasta jest krzyż Joannitów.

Rok 1819

Adiutant generalny Fryderyk Wilhelm von Zastrow otrzymuje od króla Fryderyka Wilhelma III-go największą część domeny państwowej Łagów, jako zadośćuczynienie za dwa, utracone podczas wojen napoleońskich i następujących po nich powstaniach, majątki rycerskie. Po jego śmierci w roku 1830 wdowa po nim dokupuje do posiadanej posiadłości jeszcze zamek. Spadkobiercy pani von Zastrow sprzedają jednak po jej śmierci podzieloną całość wielu różnym nabywcom.

Rok 1834

Nowym właścicielem zamku i majątku Łagów staje się generał von Barfus- Falkenberg, który jednak wkrótce sprzedaje oba te składniki majątkowe. Następują wielokrotne zmiany właścicieli.

Rok 1856

Właścicielem staje się hrabia Hugo Wrschowetz Sekerka von Sedcziz. On każe wyburzyć wszystkie budynki gospodarcze, które do tej pory znajdowały się w obrębie miasta u podnóża mury warownego i wybudować je ponownie na położonym we wschodniej części „Folwarku Góra”, późniejszym Rycerskim Majątku Łagów.

Rok 1858

Założenie „Towarzystwa Strzeleckiego”, późniejszego „Związku Strzeleckiego Łagów”, który od tej pory organizuje coroczne zawody strzeleckie i święto strzelców. Na zachodnim brzegu Jeziora Trześniowskiego, na przedłużeniu Ogrodu Zwierząt powstaje jeszcze „Szopa margrabiego” oraz „Plac Strzelecki”.

Rok 1873

W Królestwie Pruskim utworzono w ramach tzw. porządku powiatowego nowe jednostki administracyjne. Dotychczasowy powiat torzymski zostaje podzielony na dwa powiaty: zachodniotorzymski (ze stolicą w Ośnie Lubuskim/ Drossen) oraz wschodniotorzymski (miastem powiatowym staje się Sulęcin/ Zielenzieg), obydwa podlegają rejonowi rządowemu Frankfurt nad Odrą. Łagów pozostaje miastem w powiecie wschodniotorzymskim.

Rok 1876

Przez hrabiego Hugo, pana na zamku, podjęta zostaje gruntowna przebudowa kościoła poprzez dobudowanie nawy poprzecznej i nowej wieży oraz rozbudowa zamku do kształtu zachowanego do dzisiaj.

Rok 1893

Drogą dziedziczenia zamek i majątek ziemski przypadają baronowej Wurmb von Zink, urodzonej jako Hrabianka Rzeszy von Wylich i Lottum, prawnuczce księcia Malte von Putbus na Rugii, która pozostaje panią na zamku aż do roku 1945.

Rok 1909

Otwarta zostaje nowo wybudowana linia kolejowa Toporów/ Topper – Międzyrzecz/ Meseritz z przystankiem w Łagowie. Przy tej okazji powstaje przy ul. Żelechowskiej/ Selchower wielki wiadukt, będący drugim symbolem rozpoznawczym Łagowa.

Gmina uzyskuje dzięki kolei żelaznej połączenie z „siecią dróg świata” i doznaje ogromnego turystycznego rozpędu. Skutkiem stale wzrastającej liczby wakacyjnych gości powstają w centrum miasta hotel „Niemiecki Dom”, należący do rodziny Heinrich, hotel „Nad Jeziorem” piwowara Schult’a, później przejęty przez Mistrza Europy w zapasach Leo Pinetzki’ego, oraz nobilitowany hotel „Czarny Orzeł”, należący do Hübner’a, później do Jokisch’; te dwa ostatnie znajdowały się przy ul. Joannitów.

Rok 1912

Liczba mieszkańców w następstwie połączenia kolejowego prawie się podwoiła. Na skrzyżowaniu ulic Dworcowej róg Żelechowskiej wybudowana zostaje nowa dwuklasowa szkoła*).

Rok 1914

Przez utworzoną przez baronową Wurmb von Zink fundacje wybudowany zostaje Ewangelicki Dom Dziecka przy ul. Żelechowskiej. W latach trwania Pierwszej Wojny Światowej dom ten służył jako lazaret dla rannych**).

Rok 1920

Przy wejściu do Ogrodu Zwierząt wzniesiony zostaje pomnik upamiętniający żołnierzy poległych w Pierwszej Wojnie Światowej (pochodzących z Łagowa –przyp. tłumacza).

Ok. 1920

Utworzony zostaje „Męski Związek Gimnastyczny Łagów, związek zarejestrowany”. Członkowie tego związku zakładają na wysokości Ogrodu Zwierząt plac zabaw i sportu. Mistrz garncarski Räder wydziela/ funduje na wschodnim brzegu Jeziora Trześniowskiego, na którym następnie powstaje tzw. „Zakład Kąpielowy Gimnastyków”, również dzięki wkładowi własnej pracy członków „Męskiego Związku Gimnastycznego Łagów”.

Rok 1927

Z powodu zaplanowanego na ten rok święta dla uczczenia dwustulecia istnienia Miasta Łagów przekute zostaje w Bramie Marchijskiej przejście dla pieszych. Równocześnie z tym świętem powiązane są uroczystości 700-lecia. W tymże też roku otwarte zostaje wybudowane przez miasto Frankfurt n. Odrą na wzgórzu Ogrodu Zwierząt schronisko młodzieżowe.

Rok 1932

„Najmniejszemu miastu Marchii Brandenburskiej” odebrane zostają prawa miejskie. Łagów staje się uzdrowiskiem powietrznym, co dodatkowo czyni go celem podróży wielu letników, zwłaszcza z przestrzeni Berlina i okolic. W wielu prywatnych domach powstają pensjonaty dla letników, a dom u wejścia do Ogrodu Zwierząt zbudowany w technice muru pruskiego wykorzystywany jest jako „Dom Zdrojowy” i centrum informacji turystycznej.

Rok 1934/35

Na placu za Domem Zdrojowym dzięki aktywnej współpracy członków „Męskiego Związku Gimnastycznego Łagów” wzniesiona zostaje i poświęcona hala gimnastyczna. Na działce porośniętej lasem, przy ul. Gronowskiej nad Jeziorem Łagowskim, jako nowy zakład kąpielowy powstaje kąpielisko plażowe dla letnich kuracjuszy kurortu Łagów.

Rok 1939/45

Liczba mieszkańców stopniowo wzrasta do ponad 1200 osób, gdyż wskutek zdarzeń wojennych w pomieszczeniach przeznaczonych dla letników stale zakwaterowani są żołnierze lub mieszkają świeżo przybyłe osoby cywilne z miast Rzeszy zagrożonych bombardowaniami.

Styczeń 1945

Wmaszerowanie jednostek sowieckich do Łagowa, a chociaż nie dochodzi do walk, to jednak kilka budynków zostaje zniszczonych pożarem. Wielu mieszkańców ucieka, pozostawiając cały swój majątek, lub z obawy przed sowieckimi żołnierzami popełnia samobójstwo.

*) Patrz załącznik 4: Położenie kamienia węgielnego szkoły

**) Patrz załącznik 5: Dom Dziecka Łagów


Opracował: Helmut Sommer Lagow / Berlin-1996 r.

w "Lagow in Vergangenheit und Gegenwart, Heft 1.

Von der Fruhzeit bis zur Vertreibung 1945



Komturowie (^komendanci) Zakonu Joannitów od 1372 do 1810 roku


Na liście komturów przy Andreasie von Schlieben(1539 - 1569) podkreślony

dopisek oznacza Wprowadzenie reformacji.


Tłumaczenie z niemieckiego:

Jan Grzegorczyk, Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Mniejszości Niemieckiej w Zielonej Górze


Od 1372____Heinrich von Wedel

Od 1399____Anno von Heimburg

Od 1403____Kaspar von Waldow

1435 – 1458_Nicolaus Edler von Colditz

1458 – 1471_Liborius von Schlieben

1482 – 1495_Jakob von Barfuß

1495 – 1515_Liberius von Schapelow

Od 1523____Veit von Thümen

1539 – 1569_Andreas von Schlieben Einführung der Reformation

__________ / Wprowadzenie reformacji

1572 – 1580_Abraham von Grünberg

1580 – 1627_Abraham von Grünberg junior

1628 – 1652_Konrad von Burgsdorf

1654 – 1659_Georg Friedrich Graf von Waldeck

1660 – 1667_Johann Friedrich Freiherr von Löben

1668 – 1692_Georg Friedrich Graf von Waldeck (wie oben)

1693 – 1705_Otto Freiherr von Schwerin

1705 – 1734_Christian Ludwig, Markgraf zu Brandenburg

1735 – 1758_Adam Otto von Viereck

1758 – 1760_Ferdinand Freiherr von Morrien

1761 – 1764_Hermann Graf von Wartensleben

1765 – 1790_Friedrich Wilhelm von Pannewitz

1790 – 1792_Friedrich Christoph Freiherr von Seckendorf

1795 – 1979_Friedrich August Graf von der Schulenburg

1797 – 1810_Landgraf Wilhelm zu Hessen-Philippsthal

1810 - ostatni komtur Joachim Fryderyk von Burgsdorf (rok rozwiązania zakonów-kasacja tychże zakonów)


Opracował:

HELMUT SOMMER (LAGOW/BERLIN)




1 sierpnia 2015


Druga plaża w Lagow (1934/35)


Już w 1920 roku nad jeziorem Trześniowskim na wówczas administracyjnie ziemiach należących do gminy Neu Lagow powstała mała plaża dla mieszkańców i kuracjuszy - KŁ Nr 3/23/2014 str. 45-46).

W 1934-1935 roku w Lagow, decyzjami lokalnych przedsiębiorców, za zgodą prowincji Bandenburg i rejencji we Frankfurcie n. Odrą i przy dużym udziale żołnierzy Wermachtu oraz młodzieży zrzeszonej w organizacji ogólnoniemieckiej Hitlerjugend mającej w Lagow także obozy sezonowe, zbudowano drugą, większą plażę, kąpielisko dla wszystkich (Badeanstalt) z całkiem nowoczesnymi urządzeniami.


Widokówka Widokówka













Tak więc każde z jezior było już miejscem dla bezpiecznego pływania, kąpieli pod nadzorem ratownika (pisze H. Sommer).

Druga plaża stała się obiektem znanym i położonym przy ul. Gronowskiej, w kierunku na Grunow (Gronów). Już w tym czasie Lagow był znany szerzej w okolicy, Berlinie i w głębi Niemiec, i tak powstawały pensjonaty, hotele, pokoje do wynajęcia, przystanie wodne z łodziami


Plaża Ośrodek













do pływania rodzinnego czy też użytkowane były już w tym czasie dwie łodzie motorowe pływające z kuracjuszami po obu jeziorach do Grunowermühle i do Buchmühle gdzie kwitło życie – gospody, hotele, pokoje gościnne i piękno lokalnych krajobrazów. Krajobrazy przyrody pozostały – resztę zniszczono po 1945 roku.


Ośrodek Plaża













Jako Sommerfrische Lagow, Luftkurort i pierwszy Kurhaus, Lagow stawał się znany, kuracjusze leczyli się zdrowym powietrzem, opowiadali innym jaka to miejscowość z tradycjami Joannitów. Pokazujemy zdjęcia z tamtych czasów uchronione od utraty i zapomnienia…


Plaża

Tutaj w 1954 roku kręcono niektóre sceny filmu „Godziny nadziei” J. Rybkowskiego. Pierwsze lata po II Wojnie Światowej to czas rozgardiaszu i brak postępu w dbałości o plażę w Łagowie. Lata 60-te XX-go wieku to postęp, budowa campingów, odtwarzanie konstrukcji poniemieckich i tworzenie ośrodka wypoczynkowego „PROMYK” podległego POSTiW Świebodzin do 2004 roku. O tym też napiszemy.


Tekst: Ryszard Bryl



^^ Do góry